Minister: 'Schiphol moet groei voortaan verdienen'

HAARLEMMERMEER "Schiphol moet verdere groei voortaan verdienen. Eerst moet de overlast aantoonbaar omlaag en pas daarna mag de luchthaven een beetje groeien. Tot maximaal 540.000 vluchten." Aldus minister van Infrastructuur en Waterstaat Cora van Nieuwenhuizen (VVD) in een toelichting op haar nieuwste plannen.

Critici zullen zeggen: toch weer groei, Schiphol krijgt alwéér z'n zin.

"Nederland is een handelsland en daarbij is Schiphol één van de pijlers van onze economie. Veel internationale bedrijven hebben zich hier gevestigd vanwege de aanwezigheid van Schiphol. De luchthaven levert alles bij elkaar veel banen op. Tegelijkertijd ondervinden mensen in de omgeving hinder. Het kabinet legt, in lijn met het Regeerakkoord, de nadruk op minder overlast boven groei. Daarbij houden wij in eerste instantie vast aan de in 2008 gemaakte afspraak van maximaal 500.000 vluchten per jaar tot en met 2020. Maar groei is belangrijk voor Schiphol om haar concurrentiepositie te kunnen behouden. Vanaf 2021 krijgt zij daarom de kans om in kleine stapjes te groeien tot maximaal 540.000 vluchten. Dat is nu de grens waarbij de verkeersleiding het luchtverkeer nog veilig kan verwerken en veiligheid staat voor ons op één. Hoeveel groei mogelijk is, wordt ieder jaar bepaald aan de hand van de vorderingen bij het terugdringen van de hinder. Schiphol moet die groei eerst verdienen. De luchthaven groeit dus niet automatisch door naar 540.000 vluchten, het kan ook lager uitkomen. Er zullen jaren zijn met wat meer groei, maar ook jaren dat er niets bij komt. Verder moet de groei vooral bijdragen aan de netwerkkwaliteit."

Aan de Alderstafel is in 2008 afgesproken dat 50 procent van de milieuwinst naar de luchtvaart zou gaan en 50 procent in de vorm van rust naar omwonenden. U noemt nu geen getallen.

"Nee. Tegenover een bepaalde hinderbeperking staat een bepaalde groeimogelijkheid. Als voorbeeld noem ik nachtvluchten, die moeten substantieel minder, want daar hebben veel mensen last van. Daar kun je heel duidelijk opschrijfbaar op afrekenen. De komende maanden gaan we met bewoners en bestuurders van de Omgevingsraad Schiphol, milieuorganisaties en luchtvaartsector bekijken hoe we beschikbaar gekomen ruimte invullen."

Er zijn nu jaarlijks 32.000 nachtvluchten. Met een paar honderd eraf zult u toch niet tevreden zijn.

"Ik heb wel een getal in mijn hoofd, maar het zou niet handig zijn dat nu te zeggen omdat ik nog met iedereen gesprekken ga voeren. Voor nachtvluchten staan we bovendien zeker niet toe dat die verschuiven naar de randen van de nacht, want ook dan is er al veel hinder. In het kader van de Luchtvaartnota onderzoeken we of op termijn een fundamentelere aanpassing van het nachtregime nodig is. Daarvoor kijken we ook naar de situatie op andere Europese luchthavens."

Schiphol heeft eerder aangegeven dat het lawaai nu al ruim onder de normen blijft en er dus sowieso al ruimte is voor groei.

"Het vol vliegen van die ruimte is niet aan de orde. Ons uitgangspunt is de huidige situatie. Die moet aantoonbaar verbeteren, door vlootvernieuwing, slimmere vliegprocedures en minder nachtvluchten. Daar komt bij dat het nieuwe geluidsnormen- en handhavingsstelsel vóór eind 2020 juridisch verankerd wordt en vervolgens strikt gehandhaafd. Dat maakt een einde aan het zogeheten anticiperend handhaven, wat niemand snapt. Verder wil ik een aanscherping van de regels voor het gebruik van vier banen tegelijk, wat ook veel overlast geeft."

In de Milieu Effect Rapportage, staat juist dat bij groei boven 500.000 vluchten vaker vier banen tegelijk nodig zijn.

"Linksom of rechtsom, de sector moet dat gewoon regelen. Al voor de eerste stap tot 500.000 vluchten moet zij zich aan de huidige regels houden, wat zij nu nog niet doet. Dat in orde maken levert dan ook nog geen groei op. Die aanscherping is vervolgens een stimulans voor de sector om daar verder aan te werken en groeikansen te creëren."

Verstoringen van het normale baangebruik, zoals bij baanonderhoud, leiden tot klachtenregens waardoor steun voor de luchtvaart in de regio afbrokkelt. Hoe ziet u dat?

"Ook daarvan moet de sector laten zien dat zij hier serieus over nadenkt. Dat niet alleen het vliegen voorop staat, maar dat ook bij baanonderhoud maximaal wordt ingezet op hinderbeperking."

Het RIVM heeft vastgesteld dat korte blootstelling aan ultrafijn stof nadelig kan zijn voor de gezondheid. Wat doet u daarmee?

"Dit benadrukt het belang van betere luchtkwaliteit. Er loopt nog onderzoek naar effecten bij langere blootstelling. De sector stelt samen met andere betrokkenen een actieplan op om de uitstoot van ultrafijn stof te verlagen. Dat plan moet er eind dit jaar zijn."

"Ik vraag Schiphol ook om met de sector en de omgeving een plan voor hinderreductie op te stellen. Daarbij denk ik aan andere aan- en uitvliegroutes, minder inzet van secundaire banen en het creëren van rustmomenten. Tevens wil ik van Schiphol een voorstel voor een Omgevingsfonds voor na 2020, voor het aanpakken van schrijnende gevallen, het beter of verder isoleren van woningen en het ontwikkelen van gebieden rond Schiphol waar bouwen nu niet is toegestaan. Over dat laatste ben ik ook in gesprek met mijn collega die over woningbouw gaat, want we kunnen die terreinen niet laten verloederen, er moet wel íets kunnen in zulke gebieden. We zoeken daarvoor praktische oplossingen."

Binnenkort komt uw Luchtvaartnota over de verdere toekomst van het vliegen Nederland. Moet er een luchthaven in zee komen?

"Dat is precies een van de gespreksonderwerpen van die Luchtvaartnota. In de Tweede Kamer zijn er fracties die er voortdurend naar vragen. Ik roep iedereen met opvattingen daarover op om straks actief mee te doen aan de discussie over die nota. Er komen daarin diverse scenario's voorbij. Ook denkrichtingen om de luchtvaart over de regionale luchthavens te verspreiden of deze juist op Schiphol geconcentreerd te houden. Waar we uitkomen, weten we nog niet."

U heeft een verkennend onderzoek laten uitvoeren naar een luchthaven in zee. Over de resultaten leek u niet enthousiast.

"Het kost ook veel geld, minstens 40 miljard euro. Een luchthaven in zee is ook nog ver weg en levert niets op voor de komende jaren. Schiphol kan dan ook niet op slot tot we zo'n luchthaven in zee hebben."

René de Leeuw