Meester Marcel vond het 44 jaar een feest om met kinderen te werken

HOOFDDORP Een leven in het basisonderwijs voerde Marcel van Bommel in 44 jaar van de Prins Bernhardschool in Zwanenburg via drie andere scholen naar de Burgemeester Amersfoordtschool in Hoofddorp. Onlangs nam hij afscheid. Hij kijkt ondanks toegenomen werkdruk met plezier terug. “Het werken met de kinderen vond ik een feest.”

[Waarom ben je in het onderwijs gegaan?

In klas 4 van de toentertijd nog lagere school, zag ik dat de meester iedere dag wel een traktatie van een jarige leerling kreeg en dat leek me ook wel wat…. Nee, alle gekheid op een stokje: ik ben een verhalenverteller en het leek me een uitdaging jonge mensen iets te leren waar ze de rest van hun leven iets aan hebben. 

[Verwachtte je zo lang carrière te maken?
Eigenlijk niet. Na vijf jaar in het onderwijs ben ik Onderwijspedagogie gaan studeren om beleidsmedewerker bij een gemeente te worden. Maar na het behalen van het diploma zag ik gaandeweg in dat ik daar niet echt mijn voldoening in zou vinden. Door regelmatig van school te wisselen stond ik iedere keer weer voor een nieuwe uitdaging, met nieuwe collega’s en iedere school legde natuurlijk andere accenten. Zo vonden ze op de ene school dat het kind onderzoekend zou moeten leren, niet alles van tevoren dichtgetimmerd, een andere school vond de creatieve ontwikkeling belangrijk en weer een andere school vond vooral ‘leren voor de toetsen’ het belangrijkst. Ik heb in de 44 jaar altijd geprobeerd daar een beetje tussen door te manoeuvreren.

[Is je verwachting uitgekomen? 

Uiteindelijk heb ik 44 jaar met plezier kinderen lesgegeven. Vooral het werken met de kinderen vond ik iedere keer weer een feest. Ik was een groot fan van Kees Boeke en Celestin Freinet, onderwijsvernieuwers. Er op uit met de kinderen, veel de natuur in, excursies organiseren en centraal stellen dat ieder kind uniek is. Niet al te lang geleden was ik met een klas in de Waterleidingduinen bij Zandvoort. Allerlei proefjes doen, de duinen in, reeën spotten, een specht horen en zien hameren op een boomstam; Sommige kinderen wisten niet wat ze meemaakten! Ja dan geniet ik echt.
Het leuke is dat ik nog steeds in Hoofddorp woon en nu de jongens en meisjes van toen tegenkom met hun kroost. Vrijwel altijd hebben ze het over de uitstapjes, de onderzoekjes en de kampweek. Zelden over dat ik de ongelijknamige breuken zo goed uitlegde, haha.

[Wat is er minder leuk aan het onderwijs? 

Minder leuk vond ik de laatste jaren de administratieve rompslomp, het constante toetsen van de leerlingen en het gehijg van de Onderwijsinspectie in je nek. Het onderwijs is verworden tot het uitsluiten van risico’s; als we ze nu maar toetsen, als we nu maar iedere dag een logboek bijhouden, als we nu maar zorgbreedte verlenen, dan kan er niets misgaan. 

[Waar heeft dat toe geleid?

Tot een verstarring van het onderwijs en versobering: ‘Als we nu maar rekenen en taal geven, bereiden we ze goed voor op de toetsen, kunnen we dat afvinken.’ Ik ben daar geen voorstander van. Onderwijs is veel meer dan dat, namelijk ook ontwikkelen van sociale en creatieve vaardigheden. Ik heb daar altijd zoveel mogelijk invulling aan willen geven. Mijn credo is dan ook: Dare to be different! Laat je niet te veel leiden door de waan van de dag. Iedere keer wordt het wiel opnieuw uitgevonden, moet de minister van Onderwijs in zijn regeerperiode zijn plasje er over doen, hetgeen geleid heeft tot een volstrekte verdwazing, maar ook bij de onderwijsmensen frustratie in het onderwijs. 

[De werkdruk is toegenomen?

Absoluut. Was je vroeger bezig een leuke les te bedenken voor de volgende dag, ben je nu na schooltijd bezig met alweer een werkgroep- of teamvergadering of met ‘trendanalyses’ van de laatste toetsen die gemaakt zijn. Er is veel te veel rompslomp bijgekomen.

[Waar is het fout gegaan?

Er is in de politiek geen lange termijnvisie, geen overtuiging dat onderwijs o zo belangrijk is. Er zijn miljarden de afgelopen jaren uitgegeven om de zorgbreedte in het primair onderwijs handen en voeten te geven. Helaas ging het meeste geld naar onderwijs- en begeleidingsbureaus, die daar goed aan verdiend hebben en die vervolgens de keerkracht met een klas van 28 kinderen vertelde welke handelingsplannen ze voor Jan, Fatima of Pieter moest schrijven en ten uitvoer moest brengen. Ik heb jonge leerkrachten gillend het onderwijs zien verlaten. Het opheffen van het speciaal onderwijs is wat mij betreft een cruciale fout geweest. Want indien je wilt dat dit slaagt, koppel daar dan een onderwijsassistent in iedere klas aan, zoals in Zweden. 

[Heb je nooit eerder willen stoppen?
Halverwege mijn loopbaan had ik de behoefte om toch wat meer ook met beleid bezig te zijn. Ik ben toen twaalf jaar directeur van een basisschool geweest. Het is goed om zo nu en dan van omgeving en functie te veranderen, dan hou je het het langste vol. Zo ben ik van 1996 tot 2005 naast mijn baan ook nog journalist bij het Haarlems Dagblad geweest.

[Je werkte op de Prins Bernhardschool, de Wilhelmina school, De Octopus, De Bikube, Freinetschool en de Amersfoordtschool. Alleen De Octopus bestaat nog... 

Het was niet zo dat na mijn vertrek de school ineens ophield te bestaan, haha. Daar zijn wel jaren overheen gegaan, meer dan veertig jaar. Supermarkt De Gruijter, Video 2000, de gulden, het krijtschoolbord, het bestaat niet meer. Tja… Demografische veranderingen, verouderde wijken, onrust op scholen, imago, beeldvorming, het heeft er allemaal toe bijgedragen dat scholen moesten sluiten.  Soms terecht, soms onterecht. 

[Hoe kijk je al met  al terug?

Met veel genoegen. Een mooi succesje als schooldirecteur van de Freinetschool was dat ik een prijs van 20.000 euro heb gewonnen voor het ‘ Groenste Idee van de Haarlemmermeer’. We hebben daarvan een buitenklas en ontdekkingsbos gerealiseerd. Verder heb ik een sabbatical van drie maanden genomen om in Israel op de Dutch School te werken. Bovendien heb ik van 2013 -2017 gewerkt op de Hoogbegaafdenafdeling van de Burg. Amersfoordtschool in Badhoevedorp.

[En nu?

Ik ga nu een opleiding tot boswachter volgen. Toch weer in de natuur enne.. bovendien toch weer verhalen vertellen aan nietsvermoedende wandelaars.