Grote opkomst bij historische presentatieavond in Halfweg

HALFWEG De Historische Werkgroep Halfweg hield woensdag 30 oktober werd voor de achtste maal een presentieavond met onderwerpen uit de lokale geschiedenis.

Maar liefst 125 geschiedenisliefhebbers wisten de weg te vinden naar het kerkje. De avond werd geopend door voorzitter André van Veen met de uitreiking van de historische kalender 2020 aan het oudste lid van Accordia, Henk Maliepaard. Vanaf 1988 is hij de grote stimulator geweest voor de jaarlijks uit te geven kalender. Deze traditie wordt nu voortgezet door de Historische Werkgroep. In de pauze werd deze kalender te koop aangeboden. De avond werd vervolgd met een lezing met beelden door Gerard van Houwelingen. De lezing stond geheel in het teken in de geschiedenis van de Suikerfabriek. Het begon allemaal in het Huis Swanenburgh of wel het Gemeenlandshuis, ontworpen door Pieter Post, leerling van Jacob van Kampen , de architect van het Paleis op de Dam. Na de inpoldering van de Haarlemmermeer in 1852 had het huis als locatie van het hoogheemraadschap zijn functie, bescherming tegen het water, grotendeels verloren. En zo geschiedde het dat in 1861 de "Beetwortel Suiker Destilleerderij" werd opgericht. Na een moeizame start kwam de suikerfabriek tot grote bloei onder leiding van de heer Van Rossum, een man die alles van suiker wist en sprong in een gat in de markt. Immers door de afschaffing van de slavernij werd de aanvoer van rietsuiker uit Suriname veel minder. Rond 1900 was de fabriek in Halfweg de grootste van Nederland. Van Rossum wist de 33 suikerfabrieken in Nederland samen te voegen en terug te brengen tot 8 vestigingen onder de noemer CSM. In die tijd werkte er 100 vaste medewerkers. Tijdens de bietencampagne van september tot december werkte in de fabriek 400 mensen, voornamelijk afkomstig uit Noord-Brabant. Van Rossum had oog voor zijn werknemers. Hij stelde een medezeggenschapsraad in, zorgde voor een pensioenfonds en liet huizen bouwen voor zijn medewerkers. Voorbeelden hiervan zijn "het rode dorp" aan de Bauduinlaan, de flat aan de Irenestraat en de eerste flat aan de Plantsoenlaan in Zwanenburg. Gymnastiekvereniging S.S. mocht uitvoeringen geven in de centrale hal en de oprichting van muziekvereniging Eensgezindheid heeft hier het licht gezien. Na de Tweede Wereldoorlog verkeerde de fabriek in een erbarmelijke staat. Maar de opbouw werd snel ter hand genomen en in het begin van de zestiger jaren van de vorige eeuw werd een begin gemaakt met de bouw van de nu bekende "suikerpotten". In 1963 bestond de fabriek 100 jaar. Allerlei festiviteiten werden georganiseerd en met de opbrengst daarvan werd de oprichting van dorpshuis De Olm gefinancierd. De inwoners van het duodorp en zeker de middenstand profiteerden van de aanwezigheid van de fabriek. In 1992 sloot de fabriek zijn deuren tot grote spijt. Laten we hopen dat de huidige investeerders van Sugar City opnieuw een economische impuls kunnen geven.

Vervolgens werd het woord gegeven aan Ir. Hans Plukkel, voormalig medewerker van het hoogheemraadschap Rijnland over waterschappen en klimaat: waar komen we vandaan, waar staan we nu en waar gaan we heen. De geschiedenis van waterbeheer vanaf 1255 tot heden: met voorts een uitleg over watermanagement in Nederland, bestuur en taken van de waterschappen en de toekomst van water en klimaat.

Na de pauze werd een selectie van beelden uit het archief van oud Halfweg en Zwanenburg vertoond. Commentaar hierbij was niet nodig, de zaal reageerde spontaan.

Onder het genot van een drankje werd nog nagepraat over deze zeer geslaagde avond.

Foto: Peter Vreeswijk