Kroos

Graag maak ik u in mijn columns attent op schijnbaar gewone verschijnselen in de natuur, waarbij , als je je erin verdiept, de ene na de andere bijzonderheid tevoorschijn komt. Zo kennen we allemaal kroos. Maar bij nadere beschouwing zijn er wel bijna 8 soorten te onderscheiden van wel 4 geslachten. De eerste groep van kroossoorten wordt wel samen eendenkroos genoemd. Dit geslacht heeft als kenmerk dat de plantjes maximaal 1 worteltje hebben en zich verder vooral onderscheiden door hun grootte De eendenkroossoorten zijn bultkroos (4-5mm), dwergkroos (1-3 mm), klein kroos (1-2mm), puntkroos (5-10 mm), knopkroos (1-2 mm). Knopkroos is hiervan de enige zeldzame soort.

Een totaal andere soort kroos, die velen wel zullen kennen is het kroosvarentje. Dit plantje, dat uit Amerika afkomstig is, kan sloten met een dikke, vaak rode laag volledig afsluiten. Er bestaan een groot en een klein kroosvarentje, waarvan alleen de grote in Nederland voorkomt. De grote kroosvaren kan 3 cm groot worden. Een geslacht van 1 soort, wat veel op eendenkroos lijkt, is veelwortelig kroos. Deze soort wordt zo’n 4-5 mm groot en zoals de naam al zegt onderscheidt dit geslacht zich door het feit dat er meerdere worteltjes onder het kroosschijfje hangen.

De aanleiding voor deze column, is dat recent in een sloot van één van onze Heimanshofvrijwilligers uit Burgerveen een nieuwe zeldzame soort opdook: het wortelloos kroos. Dit plantje dat maar 1 mm groot wordt, is het kleinste bloeiende plantje ter wereld (Zie foto). Jammer genoeg bloeit dit plantje niet onder Nederlandse omstandigheden.

Bijzonder: De schijfjes kroos zijn meestal vlak en aan beide kanten groen Zo’n schijfje is een bladachtige stengel zonder bladeren. De meeste kroossoorten vermeerderen zich vegetatief zeer snel door zich te delen. Soms wel eenmaal per dag!. In de herfst slaat kroos zetmeel op en overwintert op de bodem. Weinig mensen zullen het ooit gezien hebben, maar veel kroossoorten bloeien van april tot in juni. Aan de rand van een schijfje zitten vaak 2 mannelijke en één vrouwelijke bloem bijeen, maar ze hebben geen bloembladen.

Waar: De meeste kroossoorten hebben een voorkeur voor ondiep, zoet, voedselrijk, stilstaand water en hebben een grote verspreiding in gematigde en tropische streken wereldwijd. Veel soorten zijn meegelift met menselijk transport.