Genadekruid

Een jaar of drie geleden verscheen er spontaan een onbekend plantje aan de moerasoever van mijn tuin aan de Geniedijk. Het gedijde zo goed dat ik het ook in De Heimanshof introduceerde en nadat ik de naam vond ook in de tuin bij het bezinningscentrum De Stal op het Kaageiland. Zolang het maar met zijn voeten in het water stond, groeide het overal prima. Het gaat om genadekruid, een overblijvende plant uit de helmkruidfamilie. Het heeft prachtige witte bloemen die lang, van juni tot in augustus bloeien.

Bijzonder: Genadekruid is een opvallende naam. Het heeft in verdunde vorm veel medische en homeopathische toepassingen (b.v Gratiola D3). Dodonaeus schreef het in zijn Cruydeboeck uit 1554 voor bij jicht, huid- en leveraandoeningen, tegen wormen en als laxeermiddel. De giftigheid is echter dermate hoog dat het tegen wormen en als laxeermiddel niet meer gebruikt wordt. De bijzondere naam kan samenhangen met het feit dat al rond 800 bekend was dat het plantje (latijnse naam:Gratiola officinalis) de geslachtsdrift bij nymfomane vrouwen temperde. Men vond dat de plant de vrouw zo’n dienst bewees, dat ze Genadekruid werd genoemd. In Duitsland noemt men de plant zelfs Gottes-Gnadekraut.

Waar: De plant komt voor op in de winter overstroomde, vrij voedselrijke grond langs rivieren en beken. De plant komt van nature voor in Midden- en Zuid-Europa en in Centraal-Azië. Genadekruid blijkt een bijzonder zeldzame plant, die op waarneming.nl maar een paar keer vermeld wordt. In Wallonië is hij uitgestorven. In Vlaanderen is hij bedreigd met uitsterven en in Nederland komt hij steeds minder voor in het rivierengebied. De reden hiervan is, dat we nauwelijks overstromende beken en rivieren tolereren. Genadekruid staat daarom overal op de rode lijst als een zeer sterk afgenomen en bedreigde soort. Ik ben nog op zoek naar de oorzaken waarom deze blijkbaar zo gevoelige plant het langs de Geniedijk en vooral op het Kaageiland zo goed doet.