‘Hoera. Ik praat met een Nederlander’

HAARLEMMERMEER - “Voor u!” Met een handgebaar nodigt Eleni me uit van het zelfgebakken lekkers te kiezen op de schaal, die naast mijn kopje is gezet. In gebroken Nederlands weet ze me duidelijk te maken dat ze zo graag beter de taal wil leren spreken. “Ik woon hier”, geeft ze als verklaring, waarmee ze eigenlijk alles zegt. Anderen vertellen “voor de kinderen en hun school”of “ik wil een opleiding volgen/werken”. Mannen en vrouwen, allemaal hebben ze hun reden om beter te willen praten en willen ze graag een vrijwilliger, die de taal met hen oefent.

En ik schrijf hen in. Emad uit Soedan, Julia uit Kirgizië, Hua Ying uit China. Ze kunnen een vrijwilliger goed gebruiken om die lastige Nederlandse taal beter onder de knie te krijgen, om meer met hun nieuwe land vertrouwd te raken. Ze hebben vaak weinig mogelijkheden om via hun directe omgeving hun Nederlands te verbeteren. Fatima danste zelfs door de gang van haar school toen ze een vrijwilliger kreeg en riep trots: “Ik praat met een Nederlander!”

Sommigen hebben weinig scholing gehad, anderen hebben een universitaire studie doorlopen, maar voor allen geldt dat ze van onderaf moeten beginnen met werken, zolang ze het Nederlands niet goed machtig zijn. Hoe kom je verder als je de taal niet beheerst? En de inburgeringcursus dan? Daar leren ze toch Nederlands? Jawel, daar is volop aandacht voor grammatica, lezen en schrijven en ook praktische zaken en cultuur, maar de mogelijkheid ontbreekt daar om het spreken in de praktijk te oefenen.

Zes jaar geleden is de vrijwilligersorganisatie Gilde Haarlemmermeer - en zo’n 60 andere Gilden in ons land - hierop ingesprongen met het project SamenSpraak. Via dit project krijgt een anderstalige voor een jaar een vaste vrijwilliger van Gilde-SamenSpraak. Ze zien elkaar iedere week, bij de één of bij de ander thuis, dat bepalen ze zelf. Waar ze het over hebben maakt weinig uit, een reclamefolder doornemen, ervaringen met de kinderen vertellen of gewoon over een tv-programma praten, alles biedt aanknopingspunten om woorden te leren, de uitspraak te verbeteren of correcte zinnen te leren maken. Ook actief zijn is mogelijk: pannenkoeken bakken, naar de markt gaan, een tuincentrum, bouwmarkt of museum bezoeken, enz. Dat de anderstalige ook wat opsteekt over al die kleine weetjes betreffende het omgaan met anderen is mooi meegenomen. Voor de vrijwilliger gaat soms ook een wereld open.

Het zal duidelijk zijn dat van lesgeven, leerboeken en huiswerk geen sprake is, al is een schriftje voor moeilijke woorden, uitleg en afspraken wel heel handig. En natuurlijk vraagt Shafiga wel eens iets wat ze op les tegenkomt. Een uitdrukking als “op je klompen aanvoelen” is gewoon leuk om uit te leggen. Een vrijwilliger hoeft voor dit werk niets bijzonders te kunnen of te kennen. Belangstelling voor de wereld van de ander en wat geduld tellen meer mee. Wat een vrijwilliger ervoor terugkrijgt? Geen geld, maar plezier in de gesprekken, voldoening in de rol van wegwijzer, voldoening als de ander vorderingen maakt, een fietscursus aandurft of slaagt voor zijn theorie rijexamen. Aardig is ook om de gewoonten van eigen land door andermans ogen te leren zien. Zelf ervaar ik dit werk na zes jaar nog steeds als bijzonder zinvol en boeiend.

De vrijwilliger doet dit werk wel zelfstandig, maar niet zonder ondersteuning. Dit gaat in de vorm van persoonlijk contact met de coördinator, een informatiemap met veel tips en bijeenkomsten voor alle vrijwilligers om ervaringen uit te wisselen en wat wijsheid op te doen. De vrijwilliger kan altijd terugvallen op de coördinator. Want het kan ook wel eens niet “klikken” tussen het tweetal en dan moet de vrijwilliger aan de bel trekken. Als je niet betaald wordt voor werk is het wel belangrijk dat het leuk is, is mijn motto. Onkosten worden vergoed en er is zelfs een klein budget voor de activiteiten. Ook is er een goede verzekering voor mogelijke schade, opgelopen tijdens dit Gildewerk.

Heeft u belangstelling voor dit vrijwilligerswerk? Neem contact met me op: Tiny Neeleman, coördinator van SamenSpraak, (023) 563 5170 of christa.j@quicknet.nl. Zie tevens 29www.gilde-samenspraak.nl.