Brasem

Wie dezer dagen langs een sloot, vaart of kanaal met oevervegetatie wandelt, kan het bijna niet missen: op vele plaatsen zijn grote vissen (50- 70 cm) aan het plonzen dat het een lieve lust is. Dat is een teken dat het water al weer opgewarmd is tot een graad of 12. En bij die temperatuur krijgen brasems het op hun heupen om te paaien. Dat doen ze op zeer ondiepe plekken tussen oevervegetatie. De mannetjes verdedigen kleine territoria, waar ze andere mannetjes uit verjagen. Vrouwtjes produceren 90.000 tot 300.000 kleverige eitjes, die op plantenmateriaal worden afgezet. De brasem is een scholenvis, zelfs de hele grote exemplaren komen nog in kleine groepjes voor. Op gunstige plaatsen graven de brasems samen in de modder, waar ze eetbare bodemdiertjes uitfilteren. Modder en plantendelen worden weer uitgespuugd.

Bijzonder: De brasem heeft een woord aan de Nederlandse taal toegevoegd: verbraseming. Dat is een proces waarbij oppervlaktewater vertroebeld raakt. In helder water begint dit vaak door het wegvallen (of vangen) van jagers zoals de snoek. Hierdoor treedt een enorm geboorte-overschot van vooral jonge brasems op. Deze jonge brasems (tot 45 cm) eten eerst het dierlijk plankton op, dat zich met plantaardig plankton pleegt te voeden. Dat levert de eerste vertroebeling op. Grotere brasems moeten daarna overschakelen op bodemvoedsel (muggenlarven), dat niet in voldoende hoeveelheid aanwezig is. Daardoor woelen zij op zoek naar voedsel extra veel bodemmateriaal om. Hierdoor neemt de vertroebeling nog meer toe. In wateren met deze structurele vertroebeling gedijen de meeste ander soorten vis slecht en krijgt de brasem een soort monopolie. Terugdringen van verbraseming lukt soms door het terugdringen van voedselrijkdom van water en het introduceren van waterplanten en driehoeksmossels (die veel water filteren).

Waar: Brasem is een van de algemeenste zoetwatervissen van Nederland. Ze komen veel voor in kleine en grote rivieren, polderwater, zandafgravingen en kanalen.