Koekoek 2

Koekoeken eten insectenlarven, kevers, vliegen, waterjuffers, vlinders en motten, waaronder schadelijke soorten voor de landbouw, zoals meikevers en koolwitjes. Ze zijn speciaal bekend door het eten van harige en giftigde rupsen, die meestal door andere vogels met rust worden gelaten (zie foto)

Koekoeken overwinteren in tropisch zuidelijk Afrika. Ze trekken hier weg en ook wel door van juli tot half september en keren terug van begin april tot diep in mei. Iedere vogel reist alleen. De koekoek staat nog als veilig op de internationale IUCN rode lijst, maar is in 2004 als kwetsbaar op de Nederlandse rode lijst gezet. Voornaamste oorzaak voor de teruggang van de koekoek is de uitdunning van het bestand van zijn waardvogels. Dit is het gevolg van verstoring en vernietiging van het leefgebied door landbouw. Ook het afnemen van vlinders en kevers t.g.v. gifstoffen is een van de oorzaken. Ook klimaatverandering heeft een negatief effect: veel waardvogels passen hun broedgedrag aan de omgevingstemperatuur aan, maar de koekoek oriënteert zich op de lengte van dag en nacht. Bij aankomst in het broedgebied zijn er daarom steeds minder geschikte nesten, die aan het begin van de broedperiode staan. Volgens SOVON daalde het aantal Nederlandse broedparen in de periode 1990-2007. Het aantal broedparen schommelt nu rond de 7-8000.

Waar: Koekoeken komen vooral voor in relatief open gebieden met enkele hoge uitkijkposten, vanwaar ze speuren naar nesten van geschikte waardvogels. De koekoek komt in vrijwel geheel Europa voor met uitzondering van IJsland en verder van Noord-Afrika tot in China en Japan. Ook in steden met veel parken is de koekoek te vinden, maar niet in dichtbebouwde centra. De belangrijkste voorwaarde is dat de juiste waardvogel er voorkomt. In Haarlemmermeer hoorde ik verschillende koekoeken in de Groene Weelde. Roepende koekoeken zijn mannetjes die hun territorium aangeven.