Flora & Fauna Haarlemmermeer

Franke van der Laan

Muurschotelkorst

In deze herfstige periode verliezen de bomen hun bladeren, trekken de grassen en kruiden zich terug in de grond. Maar om ons heen is er nog steeds van alles te zien, dus er is volop gelegenheid om buiten te genieten: van paddenstoelen, van trekvogels zoals koperwieken, kramsvogels, ganzen en houtsnippen die massaal door trekken, maar ook van prachtige kleine planten die in de zomerse overvloed niet opvallen zoals mossen en korstmossen. Deze kleine plantjes en vooral korstmossen zijn bestand tegen extreme temperaturen en groeien juist 's winters gewoon door. Omdat ze klein zijn, kunnen ze alleen op kale oppervlakten groeien zoals op steen of schors. Korstmossen zijn eigenlijk niet 1 soort, maar 2: het zijn schimmels die al miljoenen jaren geleden het concept landbouw hebben uitgevonden: de schimmels verzorgen de algen door ze vast te hechten en te beschermen tegen uitdrogen. In ruil krijgen ze daarvoor voedingsstoffen terug. De schimmel en de alg kunnen ook los voorkomen. Alleen onder extreme voedselarme omstandigheden kunnen ze niet zonder elkaar; het wordt wel eens een hongerverbond genoemd. De korstmos plakkaten groeien zeer langzaam: vaak maar 1 mm per jaar. Er zijn korst vormige korstmossen, maar ook rechtopstaande en hangende soorten zoals als rendiermossen en baardmos.

BIJZONDER Een van de meest algemene korstmossen op steen is muurschotelkorst. De foto is gemaakt op de basaltkeien van het Haarlemmermeerse Bosmeer. Korstmossen zijn zeer gevoelig voor de zuurgraad van stenen en schors. Te basisch (beton en cement) vinden ze niet lekker en te zuur ook niet (klinkers). Op oude stenen gedijen ze beter. Op bomen komen vaak specifieke soorten voor afhankelijk van de kwaliteit van de schors. En veel soorten zijn erg gevoelig voor luchtvervuiling. Ondanks de grote dynamiek en het vele fijn stof in de lucht in Nederland is er overal volop van prachtige korstmossen soorten te genieten als je er eenmaal oog voor hebt.

WAAR Muurschotelmos is een zeer algemeen korstmos, dat vooral op niet belopen stenen voor komt.

Meldingen van bijzondere dieren en planten kunt u doorgeven aan info@stichtingmeergroen.nl. Persoonlijk kunnen wij u te woord staan op werkdagen bij De Heimanshof, Wieger Bruinlaan 1-7 in Hoofddorp. Alle columns vanaf april 2006 vindt u op www.stichtingmeergroen.nl.