1941 - FEBRUARISTAKING - 2017

Vorig jaar was het 75 jaar geleden: de staking die op 25 en 26 februari 1941 in Amsterdam en omgeving ontstond in reactie op de vervolging van Joodse landgenoten. De herdenking werd bijgewoond door jong en oud; ook koning Willem Alexander gaf acte de présence.

Burgemeester Eberhard van der Laan hield een ingetogen toespraak, met hierin onder meer een kort citaat uit het oorlogsdagboek van een 18-jarige Amsterdamse: "Dan, ja hoor, heel langzaam gaat de tram omhoog en plof, daar ligt ie, met conducteur en al, in nauw contact met Moeder Aarde" Ik sta tussen het publiek en luister, verrast; de burgemeester leest voor uit het dagboek van het jonge meisje Ina Steur, mijn moeder.

Het is goed dat er aandacht is voor het verleden en bijzonder dat de duizenden oorlogsdagboeken nog niets aan zeggingskracht hebben verloren. Maar heeft het zin, dit jaarlijks herdenken van de Tweede Wereldoorlog?

Onze (groot)ouders zelf nota bene spraken er weinig over. Uitgerekend zij kozen er bewust voor om vooruit te kijken. Hard werken en doorgaan was het credo, niet over praten of schrijven. Toch is juist dit wat er momenteel gebeurt: er wórdt over gesproken en geschreven. De historische belevenissen worden verfilmd en op televisie vertoond. Met als indrukwekkende voorbeelden De kanarie in de kolenmijn, Riphagen en Het was oorlog, onlangs te zien op televisie. De beelden en verhalen zijn confronterend. Je kunt ze bij wijze van spreken zo in onze tijd plaatsen, waar het gaat om racisme, discriminatie, verraad, zelfverrijking, vervolging en uitsluiting.

De berichten op televisie en in de kranten vertellen ons dat het zinvol, zelfs noodzakelijk is om te herdenken. Ze raden ons dwingend aan in gesprek te blijven met elkaar en om samen zorg te dragen voor de aarde en haar bewoners. Als we de wereld verkwanselen, rest er weinig van waarde voor de enkeling die achterblijft na het sluiten van grenzen, ogen en harten.

Misschien ben ik een dromer, net als John Lennon in zijn bezielend Imagine. 'You may say I'm a dreamer'. Maar evenals Lennon mijmer ik 'but I'm not the only one'. Dus ja, ik ga ook dit jaar naar het Jonas Daniël Meijerplein voor de herdenking van de Februaristaking. Samen met anderen die zich zorgen maken over de toekomst en het behoud van vrede. En, als eerbetoon aan alle slachtoffers - vroeger en nu - van oorlog en vervolging.

Zacht zing ik dan een ander vredeslied: Mozart's ontroerende Dona Nobis Pacem.

Kom 25 februari óók en zing met me mee.