Jeugdige natuurvorsers halen 25 braakballen uit elkaar

HOOFDDORP - Maar liefst zeventien kinderen hebben afgelopen zaterdag 25 braakballen onderzocht van ransuilen uit Vijfhuizen en van diverse families kerkuilen uit verschillende delen uit Haarlemmermeer. De vondst na uren peuteren en determineren: de restanten van 42 veldmuizen, twee huisspitsmuizen, acht spitsmuizen en drie bosmuizen. “En heel bijzonder”, aldus Franke van der Laan, een van de initiatiefnemers van de onlangs opgerichte Jeugdnatuurclub Haarlemmermeer, “een dwergmuis.” De eerstvolgende grote activiteit wordt het oprichten van een eigen honk en het bouwen van insectenhotels.

Het is al weer bijna twee maanden geleden, om precies te zijn 19 oktober, dat de Jeugdnatuurclub Haarlemmermeer is opgericht. In eerste instantie als jongerenafdeling van De Heimanshof, maar er zijn ook relaties met de Jeugdgroep van de Vogelwerkgroep Zuid-Kennemerland en met de Jeugdbonden van Natuurstudie. In totaal hebben zich 34 jongeren aangemeld in de leeftijd van 7-18 jaar.

Vooralsnog komt de groep ten minste eenmaal in de maand bij elkaar voor een gezamenlijke activiteit en verder kunnen de deelnemers voorlopig kennis maken met activiteiten van de andere verenigingen in de omgeving. De eerste activiteit was meedoen aan de natuurwerkdag op 3 november. Op die dag werd geholpen bij het inrichten van het Bomenpad en het Insectenpad in het Haarlemmermeerse Bos en bij het inzaaien van een hectare aan akkerkruiden aansluitend in de wijk Overbos. Later komt daar nog een of meer insectenhotels bij die in De Heimanshof en bij het Insectenpad worden geplaatst.

Braakballen

Afgelopen zaterdagmiddag was het braakballendag. Braakballen zijn de onverteerbare prooiresten van dieren die (in dit geval) uilen weer uitspugen. De ballen vormen een bron van informatie over het voorkomen en de verspreiding van allerlei moeilijk waarneembare prooidieren, zoals muizen, ratten en vleermuizen.

De braakballen waren gebraakt door ransuilen uit Vijfhuizen en door verschillende families kerkuilen afkomstig uit meerdere delen van de polder. Het eerste wat de kinderen opviel was dat in de ‘uilenballen’ allerlei harde skeletdelen van de prooien en de haren onverteerd teruggevonden kunnen worden. Met behulp van de onder- en bovenkaken konden vervolgens de soorten muizen bepaald worden. Het leverde een breed scala aan soorten op.

Ander opvallend element was dat de kerkuil blijkbaar zijn prooi zacht behandelt, want de fragiele schedeltjes werden met behulp van een loep, naald, tandenborstel en binoculairs vaak volledig intact uit de bal gehaald. Een aantal kinderen kon zelfs, met succes, een volledig muizenskelet reconstrueren en op papier vastplakken om mee naar huis te nemen.

De grote hoeveelheid braakballen is, aldus Franke van der Laan, een gevolg van het bijzonder goede muizenjaar. De ransuilen, zij eten vooral veldmuizen, hadden dan ook genoeg keus. Dat bleek meteen ook uit de braakballen. In tien daarvan werden twaalf veldmuizen gevonden en twee huisspitsmuizen.

Bij de kerkuilen werden in vijftien braakballen maar liefst dertig veldmuizen, acht spitsmuizen en drie bosmuizen aangetroffen. Sommige kinderen troffen wel vijf prooidieren aan in één bal. De veldmuizen op zich konden overigens eenvoudig herkend worden aan hun opvallend tandpatroon. Wie ook lid wil worden kan zich wenden tot Franke van der Laan, (06) 48 22 64 90.